Exposición: Exilio e Deportación

Exposición sobre a historia dos republicanos españois, obrigados a exiliarse en Francia a finais da Guerra Civil, e despois deportados aos campos de concentración nazis. A exposición forma parte da homenaxe tributada pola Asociación Cultural Monterrei, Cultura e Territorio a Joaquín Balboa, deportado a Mauthausen, en agosto do 2016, e está baseada na súa experiencia e, secundariamente, na de Antonio Pérez e as mulleres republicanas membros da Resistencia en Francia, deportados a Buchenwald e Ravensbrück. Consta de 14 paneis en cartón pluma de 80x60, moi fáciles de transportar e colgar, e está a disposición dos centros educativos e culturais. Para solicitala, escribir ao correo poroxas@gmail.com.  

Exilio e deportación by eladioanxo on Scribd

El laberinto marroquí

Magnífico documental sobre a 'colonización' española do Rif, que rematou coa participación de marroquíes (Regulares) na Guerra Civil no bando fascista. Un proceso fundamental na historia contemporánea de España, que merece un coñecemento maior por parte da poboación.

A través de testemuños directos e da opinión de historiadores o documental transpórtanos por esta historia cruel, violenta. Como di o propio director: "Es una historia de muerte, una historia de sangre. Allí iban a morir los hijos de las familias trabajadoras. Pobres que iban a matar pobres." Coma sempre.

EL LABERINTO MARROQUÍ [doc. completo] from Intermedia Producciones on Vimeo.

Ese, el de la foto, soy yo

Ese, el de la foto, soy yo from cuini amelio ortiz on Vimeo.

Nombres para el recuerdo. Libro memorial. Españoles deportados a los campos nazis (1940-1945)

Vídeo da UNED emitido na 2, baseado no traballo Libro memorial. Españoles deportados a los campos nazis (1940-1945) obra de Benito Bermejo e Sandra Checa, editada polo Ministerio de Cultura no 2006, onde se recollen os datos coñecidos dos republicanos vítimas do terror fascista. http://pares.mcu.es/Deportados/servlets/ServletController

A imaxe do exilio

A IMAXE DO EXILIOJoaquín tomou o camiño do exilio cando as tropas franquistas entraban en Cataluña, Barcelona caeu o 26...

Posted by Joaquín Balboa e Antonio Pérez, de Monterrei a Mauthausen on Mércores, 17 de Xuño de 2015

Galegos en Mauthausen

Unidade 5 Historia de España: Ditadura, República e Guerra

Unidade 5- Ditadura, República e Guerra by eladioanxo

As rulas de Bakunin, de Antón Riveiro Coello

Do antigo Caladiños (hai 10 anos ou máis)

Hai uns días lin a novela ‘As rulas de Bakunin’, publicada en Galaxia xa no ano 2000, do autor limiao (co que xa hai algúns séculos compartín algunhas troulas no val de Monterrei) Antón Riveiro Coello. A verdade é que a lectura se me fixo moi agradábel e que, como pasa cos libros que te enganchan, non me chegaban as horas para rematala.

A novela conta a vida do anarquista Camilo Sabio Doldán, e a través dela vemos reflectidos os avatares históricos do século XX. A biografía de Camilo simboliza a vida de todos aqueles que loitaron por un mundo mellor nos tempos da República e que, ao igual ca democracia, viron truncado o seu futuro co golpe de Estado de Franco e a súa tropa.

Camilo sobreviviu ao cárcere grazas a un libro e a súa capacidade para memorizalo, pero outros moitos remataron a súa vida a mans da represión franquista. Este libro é unha homenaxe a todos eles, pero sobre todo aos anarquistas, hoxe tan esquecidos. Unha historia de perdedores que, sen embargo, viviron, e fixérono con toda a dignidade que xamais puideron acadar os seus verdugos.

Nas páxinas da novela intercálanse distintas etapas da vida de Camilo, misturándose con sabedoría a acción política e a vida cotiá, nunha unidade que se antolla imprescindible para crer no personaxe. Un personaxe de carne e oso, non un heroe, que sobrevive grazas ao amor, ao amor aos amigos e a súa familia.

A relación de Camilo co seu avó e a de Camilo co seu neto Lázaro enmarcan a historia. Unha historia de vida que nos permite coñecer, pero sobre todo comprender, o que aconteceu neste país no século XX: a emigración, a esperanza republicana, a represión franquista, o exilio, o silencio do franquismo e o esquecemento da transición. Pero que tamén nos presenta con naturalidade, sen énfases innecesarios, o carácter e os sentimentos dun mosaico de persoas cercanas a nós. Persoas que coma todos teñen virtudes e defectos, sen ocultarnos as súas faces máis reprobables.

Unha engaiolante novela que como dixo o propio autor «é unha obra da que estou moi orgulloso porque vai deixar unha boa pegada na miña andaina narrativa, non vai sobre ou anarquismo nin sobre a Guerra Civil. É unha historia de amor dunhas persoas que lles tocou vivir unha época feliz e que a Guerra Civil lles quitou as ideas de liberdade».

Ai, ruliña de ollos azuis, sinto que a vida se me vai e non podo termar dela. Non sei se a morte respectará este meu desexo reparador e sigo fiel a esa teima de que alá non hai máis nada, pero o teu recordo ten presencias case físicas e por iso entendo que non debo desaproveitar esta oportunidade para che contar as miñas miserias máis ocultas.

Clara Campoamor: 83 anos do sufraxio universal

Hai 83 anos, o 1 de outubro de 1931, as Cortes da II República aprobaron o sufraxio feminino. A consecución deste dereito foi un mérito, sobre todo, da deputada Clara Campoamor, á que desde aquí facemos esta pequena homenaxe.

"Ni los más acérrimos enemigos de la mujer, que por serlo lo son míos, han podido arrebartarme el regusto paladeado de un logro que hace catorce años, cuando empecé a luchar por la dignificación de mi sexo, se me antojaba utopía pura en mi tiempo y en mi generación". Clara Campoamor, 1936, El Voto feminino y yo. Mi Pecado Mortal.

República e Guerra Civil. A construción da memoria

Conferencia de Miguel Anxo Murado. Ciclo «Pasados incómodos: guerra, memoria e historia», organizado por Histagra. Compostela, 7 de abril de 2014. Facultade de Xeografía e HIstoria, Universidade de Santiago de Compostela

1931 A batalla polo dereito ao voto da muller

De cliphistoria

O debate sobre a Constitución de 1931 seguía... Axiña chegou o momento de decidir sobre o dereito a voto da muller, ao que se opuñan especialmente os Republicanos e Partido Radical, pois consideraban prematuro outorgarlle o voto ao sector da poboación mais influido pola igrexa. Pensaron que a República estaría en perigo có voto das mulleres. Mais Clara Campoamor, en contra do seu propio partido (o radical), e co apoio de Acción Nacional (dereita) e o PSOE, apostaban polo voto feminino. A outra muller da cámara, Victoria Kent (Izquierda republicana) votou en contra. Entre os que votan a favor neste clip está o sadense Ramón Suarez Picallo. Os argumentos a prol da inferioridade da muller no comezo da secuencia, corresponden ao coruñés Roberto Novoa Santos da Federación Republicana Galega.

Despois de moitos debates, ao fin, o 1 de outubro de 1931, a teimuda Clara Campoamor conseguiu un obxectivo histórico. Por 161 votos a favor e 121 en contra, as mulleres poderán votar nas seguintes eleccións de 1932, por vez primeira na historia de España.

Clara Campoamor, la mujer olvidada (Laura Mañá, 2011)
Podes vela legalmente en http://www.rtve.es/mediateca/videos/2

14 de abril: As Misións Pedagóxicas

Recordos do 14 de abril de 1931

Especial 80 anos da II República: http://www.publico.es/especial/republica-80-aniversario/

El arte de volar, de Altarriba e Kim

Todo comezou no ano 2001, cando o pai de Antonio Altarriba suicidouse aos noventa anos nunha Residencia da Rioja. Antonio decidiu, a partir dos escritos do seu pai elaborar un guión que máis tarde ofreceu ao debuxante Kim, coñecido sobre todo pola parodia dos fascistas que publica El Jueves: Martínez en Facha. Desde o ano 2006 Kim comezou a debuxar ‘El arte de volar’ que sería publicado por Edicions de Ponent no 2009.

Ultimamente teño moita sorte coas bandas deseñadas que leo, son dunha calidade impresionante, tanto literaria como artística. ‘El arte de volar’ é un cómic realmente impresionante, imprescindible polo que conta e por como o conta. Desde a primeira a última viñeta engánchate, malla en ti cunha forza irresistible, rompendo con calquera defensa ou distancia que pretendas opoñer a intensa e desesperanzada vida do seu protagonista.
É a historia de vida dunha persoa, pero tamén o reflexo descarnado, case cruel, das miserias que tiveron que sufrir os españois derrotados polo fascismo. Os seus desexos dun mundo mellor, a súa ansia de voar, viuse esmagada pola aguia do franquismo, sumíndoos na amargura dunha existencia mediocre imprescindible para sobrevivir.

A Historia e a vida do protagonista forman unha unidade que os autores conseguen expresar á perfección. A pobreza do mundo rural, a ilusión da II República, os desastres da Guerra Civil e do exilio, e a castración franquista non son un escenario neutro de fondo, senón que penetran na biografía de Antonio condicionando ata a medula, ata o corazón, calquera posibilidade de vivir, de ser feliz. Hai amor e hai humor (pouco) pero non é posible adaptarse a un mundo hipócrita, inxusto. Só ao final pode voar.

É unha obra redonda, magnífica, que acaba de recibir o Premio Nacional de Cómic de Catalunya (seguro que non é último) e que mesmo se compara, con razón, con Maus, o cómic por antonomasia do Holocausto nazi. Imprescindible para saber Historia, imprescindible para saber da vida.

El Arte de Volar from polinomio on Vimeo.

Roberto Blanco Torres

Roberto Blanco Torres, nado en Cuntis o 18 de marzo de 1891 e finado en Entrimo o 3 de outubro de 1936, foi un xornalista e poeta galego. A súa casa familiar estaba na antiga rúa Lanuza.

Era o menor de nove irmáns. Súa nai, Carme Torres era mestra e o pai, Pedro Blanco, fixera estudos eclesiásticos. Na casa recibiu unha sólida formación cultural.

Seguindo os pasos dos seus irmáns maiores en 1906 emigrou a Cuba, e alí comezou a colaborar na prensa da comunidade galega na illa, para o que emprega o pseudónimo de Fray Roblanto, e tamén envía artigos á prensa galega e española. O trato con Antón Villar Ponte e Ramón Cabanillas foi decisivo para a súa traxectoria ideolóxica. En Cuba fundou e dirixiu dúas publicacións: La Alborada (1912) e La Tierra Gallega (1915), bilingües e de carácter galeguista. Amosouse crítico coa emigración e o caciquismo. Despois de coñecer e facer amizade con Basilio Álvarez fai súa tamén a causa agrarista.

A finais de 1916 volve a Cuntis, onde frecuenta as tertulias no Balneario (cunha gran afluencia neses anos) e forma parte da redacción de El Eco de Cuntis. Colabora tamén en A Nosa Terra e El Ideal Gallego.

Participou activamente nas Irmandades da Fala, e en mitins agraristas e autonomistas. Chegou a ser director do diario agrarista La Zarpa. Entre 1924 e 1928 viviu en Vigo, onde traballa no Diario de Vigo, sendo encarcerado por apoiar unha folga de xornalistas. Para esquivar á censura da Ditadura de Primo de Rivera chega a escribir un artigo en latín.

Despois dun enfrontamento con Portela Valladares é condenado a pagar unha multa de 1.500 ptas. e ao desterro a 150 km de Vigo. Marcha A Peroxa, terra da súa muller, onde escribe o seu único libro de poemas Orballo de media noite (1929).

O seu ideario republicano e galeguista faino ter un papel protagonista na vida política durante a II República. Integrouse na ORGA (Organización Republicana Galega) e foi membro do comité executivo da Federación Republicana Gallega.

En marzo de 1931, asumiu a dirección de La República de Ourense, ao tempo que comezou a desilusionarse coa actuación do seu grupo político na consecución da autonomía para Galicia. Aínda así aceptou o cargo de gobernador civil de Palencia entre o 29 de decembro de 1931 e o 16 de xuño de 1932. En 1935 dirixiu El País de Pontevedra, e dende maio de 1936 foi o xefe do gabinete de prensa do Ministerio de Gobernación, participando activamente na campaña para a aprobación do estatuto de autonomía de Galicia en xuño de 1936.

A sublevación militar do 18 de xullo de 1936 sorprendeu a Blanco Torres na aldea de Amido, no concello da Peroxa, na casa familiar da súa muller. Detido polos franquistas, en setembro foi levado á prisión de Ourense, e o 3 de outubro de 1936 foi paseado polos fascistas que o fusilaron no concello de Entrimo.

Despois de máis de sesenta anos de esquecemento, no ano 1999 adicóuselle o Día das Letras Galegas.

Blanco Torres no blog Memoria de Cuntis

Vanessa Aboy (4ºA)

II República (1931-1936)

Nesta presentación fago un percorrido polos aspectos políticos fundamentais durante a II República, acompañados dunha selección de imaxes deses anos que ilustran sobre a vida cotiá.

II República (1931-1936)

View more presentations from ferrocouselo.

Vídeos sobre a proclamación e as mulleres na II República

A II República abriu unha etapa de grandes esperanzas para o pobo español, axiña frustradas polo golpe de Estado franquista, apoiado polas forzas dominantes, temerosas de perder o control social e político que exercían desde sempre. No primeiro vídeo podemos comprobar o entusiasmo con que foi recibido o novo réxime despois do triunfo das candidaturas republicanas nas eleccións municipais do 12 de abril de 1931. Este vídeo permaneceu agochado durante 73 anos baixo unha tella, envolto nunha bandeira republicana, na cidade natal de Alcalá Zamora (presidente da República), e recolle imaxes e voces inéditas do Goberno provisional de 1931.

Cando se proclamou a II República as mulleres padecían unha evidente discriminación legal e social. Coas medidas tomadas no primeiro Bienio, partindo da propia Constitución de 1931 onde se proclamaba que “todos os españois son iguais ante a lei”, as mulleres viviron un avance sen precedentes na conquista da igualdade. A consecución do sufraxio feminino estivo chea de polémica entre os propios partidos da coalición de esquerdas. Deputadas como Victoria Kent e Margarita Nelken (as mulleres non tiñan dereito a votar pero podían ser elixibles) opúñanse á concesión do voto ás mulleres pois consideran que aínda non estaban preparadas para exercelo e serían manipuladas polos curas e outros elementos reaccionarios. Fronte a elas alzouse Clara Campoamor que, case en solitario, conseguiu que as Cortes aprobasen o sufraxio feminino en outubro de 1931. Ademais do voto houbo outras melloras lexislativas moi transcendentes: igualdade xurídica, matrimonio civil, divorcio, educación igualitaria, acceso a calquera cargo público, etc. Co triunfo dos franquistas na Guerra Civil todos estes avances abolíronse e as mulleres volveron a ser tratadas como seres inferiores.

O segundo vídeo é unha das edicións do programa de Canal Sur, TOMA NOTA. Rodado con motivo do 70 aniversario do alzamento contra a República, no 2006, nel con imaxes e comentarios de expertos, se nos presentan os avances cara a igualdade que supuxeron as leis republicanas.

A II República: Unidade Didáctica

As eleccións municipais celebradas do 12 de abril de 1931, coa vitoria das candidaturas republicanas nas cidades, provocaron a caída da monarquía borbónica e a proclamación da II República o 14 de abril. O novo réxime naceu no medio do entusiasmo de gran parte da poboación, desexosa de cambiar un modelo socio-político ao servizo dos poderosos. Iniciouse un proceso de modernización democrática, pero as esperanzas axiña quedaron frustradas polo golpe fascista e a posterior guerra civil. Os sectores tradicionalmente dominantes, coa Igrexa católica á cabeza, non permitiron que se consolidase un Estado máis xusto. Non dubidaron en usar a violencia para manter os seus privilexios.

No ano 2002 un grupo de profesores convocados pola Fundación 10 de Marzo (na súa páxina podedes ver os paneis), elaboramos unha exposición que a través de imaxes (fotografías, carteis, viñetas...) acompañadas dun breve texto explicativo pretende dar a coñecer ao alumnado da Secundaria e Bacharelato o que foi esta breve e intensa etapa de transformacións democráticas, coas súas luces e sombras. Sombras que palidecen ante a gran escuridade que supuxo a bestialidade fascista. En 19 paneis se fai un percorrido completo e ameno pola España dos anos 30, incluíndo a Guerra Civil.

A exposición se acompaña dunha Unidade Didáctica na que se reproducen os textos e as imaxes da exposición e se propoñen un gran número de actividades, de diversa índole, a realizar sobre os paneis, pero tamén se aportan novos textos e imaxes. O profesorado pode seleccionalas en función dos seus propios intereses. A Unidade permite ademais traballar transversalmente os distintos contidos dos paneis, relacionándoos, e mesmo se inclúen unhas Actividades Finais. En definitiva que, aínda que eu non debería dicilo, que vos animo a solicitar a exposición e/ou a Unidade pola importancia do período que aborda, pero tamén pola súa utilidade didáctica.