O 2 DE MAIO: OS DESASTRES DA GUERRA

Do antigo Caladiños

Estes días estase a conmemorar o inicio da Guerra da Independencia. O 2 de maio o pobo de Madrid iniciou a revolta contra as tropas francesas que pretendían ocupar o reino de España dentro da política expansionista de Napoleón. Coma ocorre con todos os acontecementos históricos presentes na memoria colectiva a interpretación destes feitos está sometida aos intereses políticos e ideolóxicos da actualidade. Para uns foi unha guerra ‘nacional’, a nación en armas contra o invasor; para outros foi unha guerra civil onde a maioría reaccionaria, aguilloada pola Igrexa absolutista, se impuxo aos liberais afrancesados que pensaban co mellor para os españois era un réxime semellante ao xurdido en Francia despois da Revolución de 1789. Uns poñen o acento na valentía e espírito patriótico das guerrillas que se crearon por todo o territorio, mentres outros resaltan a importancia que tiveron as tropas británicas na derrota do exército francés.

Carezo dunha formación suficiente para opinar sobre as características particulares desa guerra, pero quixera denunciar unha vez máis a manipulación da Historia ao servizo duns intereses políticos perfectamente defendibles sen necesidade dun uso espurio do pasado. Por que algúns se volcan no que ocorreu hai 200 anos e pretenden esquecer a Guerra Civil e a Ditadura? Calquera proceso histórico admite interpretacións distintas, así se enriquece o coñecemento histórico. Pero non é admisible a ocultación de acontecementos obxectivos, nin a valoración dos mesmos só en función dunhas teses fundamentalistas non sometidas a unha análise científica rigorosa. Primeiro establécense unhas conclusións e, despois, recóllese do pasado só aquilo que xustifica esas conclusións. O mundo ao revés.

O que ocorreu entre 1808 e 1814 en España foi unha guerra tan salvaxe coma todas, nas que os humildes son sempre os que sofren as peores consecuencias. Unha guerra na que, como en todas, se cometeron toda clase de horrores e que supuxo un fracaso para todos aqueles que pretenderon unha mellora das condicións políticas e socias nas que vivían os españois. En 1814 regresou o infame Fernando VII ao trono (o ‘desexado’ non era digno deste alcume) e o progreso que podería supor a Constitución de 1812 viuse truncado coa volta ao absolutismo do Antigo Réxime.

É importante saber o que pasou, pero sobre todo, temos que preguntarnos por que pasou: por que se mataron e actuaron tan vilmente os guerrilleiros e os soldados franceses e británicos hai 200 anos? por que hoxe se segue actuando da mesma maneira e non sabemos resolver os conflitos sen recorrer ás armas?

Se realmente queremos aprender da Guerra da Independencia temos que botar man de Goya, das súas pinturas e gravados: La lucha con los mamelucos, El 2 de mayo de 1808 en Madrid; El 3 de mayo en Madrid, Los Desastres. Nestes fastos estanse a utilizar para exaltar o patriotismo máis rancio, un sentimento moi baixo. Pero el o que quixo transmitirnos coa súa obra foi o horror da guerra, quixo deixarnos unha lección para que non se repetira. Non tivo éxito, aínda que segue sendo unha referencia para calquera protesta contra calquera guerra. Miremos o horror da guerra que debuxou Goya para nós e berremos Nunca Máis!!! sen perder a esperanza.   

Os roubos nas igrexas de Nande e Traba e a desidia dous organismos públicos e relixiosos

Sentido e interesante artigo do meu apreciado compañeiro. Unha mostra máis do desleixo estúpido con que tratamos o noso patrimonio cultural. A nosa verdadeira riqueza.

Xosé M.ª Lema Suárez 26 de setembro de 2012 05:00. La Voz de Galicia

Nove imaxes barrocas roubadas nas igrexas de Nande e Traba (Laxe). San Simón de Nande queda practicamente sen santos: unha igrexa espida. A historia repítese e unha das causas pode ser o abandono crecente das casas reitorais tralo falecemento dos párrocos vellos. A principios dos anos noventa o párroco actual de Laxe notificárame a desaparición dunha imaxe de san Xosé da sancristía da súa igrexa, a de Laxe (non a de Nande); tamén era barroca, aínda que non tan antiga, e desaparecera no período comprendido entre a morte do párroco anterior e a súa toma de posesión. El decatárase da ausencia porque a vira catalogada na obra A Arte Relixiosa na Terra de Soneira (1993).

Polo que lin en La Voz, agora sospéitase que os ladróns atoparon copias de chaves das igrexas na deshabitada casa reitoral de Matío (Nande), o que lles permitiu un acceso doado aos templos. Non sei qué estará esperando o Arcebispado de Santiago para tomar dunha vez medidas para evitar o expolio do seu patrimonio relixioso, artístico e documental (¡cantos arquivos se levan perdido xa!) Non entendo como se deixan arruinar as casas reitorais, de tan boa feitura -algunhas parecen pazos fidalgos-, podéndoas rehabilitar e aproveitar, por exemplo, para o turismo rural. Así a Igrexa tería uns bos ingresos para autofinanciarse.

En fin, lamento na alma o roubo das esculturas relixiosas de Nande e Traba, máxime cando iso se puido evitar se non se deixase no abandono a casa reitoral de Matío. ¡Que tristeza dá ver en La Voz, na foto de José Manuel Casal, o retablo barroco de san Roque de Nande despoxado dos seus santiños! Retablo e imaxes de case 300 anos de antigüidade, obra dun anónimo artista compostelán -da escola de Mateo de Prado- entre 1720 e 1726. As súas imaxes eran -son- do melloriño do estilo barroco de todo o arciprestado; en particular, a figura de san Roque, que engaiolaba pola súa grande expresividade, co dedo ergueito cara á súa boca entreaberta que parece estar chamando a atención ao anxo regordete que camiña aos seus pés sinalando a ferida da súa coxa (lémbrese que san Roque era o avogado contra a peste). A Inmaculada -que segue a tipoloxía creada polo escultor andaluz Alonso Cano-, o san Xosé e o san Gregorio tamén son dunha feitura moi coidada; nas súas vestiduras chama a atención o seu rico cromatismo e as acartoadas dobras, case metálicas. Non estou a falar a touro pasado: entre as páxinas 352 e 358 do tomo III da obra citada xa destacaba a notable calidade destas figuras.

Algúns poden opinar que a publicación destes estudos poden ser boas pistas para os ladróns. Certo director xeral do Patrimonio, dicía, para xustificar a súa negativa a subvencionar escavacións arqueolóxicas, que «o mellor xacemento é o que non se escava». Un quietismo que nos condenaría a seguir vivindo na Prehistoria. Fronte a este inmobilismo paralizante opino que mesmo foi mágoa non se tivesen feito postais das imaxes roubadas para así seren máis coñecidas, pois isto sería un bo antídoto contra os cacos. Na Bretaña francesa hai moitas igrexas rurais abertas determinadas horas do día para o turismo, e nelas véndense guías e postais coas fotos dos seus rústicos santiños. O que hai que facer é colocar bos sistemas de alarma nos templos e santuarios, cousa que desde logo non se ve moito.

Ademais da policía, a dirección xeral de Patrimonio Artístico da Xunta de Galicia tamén terá que tomar cartas no asunto, pero como sexa coa calma que se toman, por exemplo, para protexer o Cruceiro dos Santos (Bamiro-Vimianzo), xoia gótica en pedra do século XV ou XVI, imos aviados.

O Guernika de Picasso en 3D