venres, 13 de febreiro de 2015

martes, 3 de febreiro de 2015

Pedro Brey Guerra, o fotógrafo da xente

Pedro Brey Guerra (1889-1967) foi un mestre de escola nas parroquias de Arnois e Oca, no concello da Estrada. Afeccionado á fotografía, deixounos unha fermosa e evocadora galería de persoas e paisaxes, un retrato da vida rural nas décadas anteriores á Guerra Civil. Imaxinar a vida (dura coma os seus rostros) dos veciños que posaron para a cámara de Pedro Brey constitúe unha auténtica e creativa lección sobre o noso pasado, sobre a nosa identidade.

Os boletíns de inspección da época dan información precisa das condicións de traballo de Pedro Brey. Así, nunha visita ordinaria efectuada en 1921, cando levaba cinco anos exercendo na escola de Arnois, o inspector anota:O ensino encontrase en estado satisfactorio, aínda que dificulte moito o labor do mestre o excesivo número de alumnos e as pésimas condicións do local... Inservible para o obxecto, mal iluminado e con mala ventilación, sen patios de recreo, nin lavabos, nin retretes, cunha soa dependencia de 8,5 por 3,5 por 2,15 metros. Cun presuposto total de 2.750 pesetas ao ano, incluído o soldo do mestre. Cun número total de 130 alumnos matriculados, sistema mixto, de idades entre 8 a 12 anos; que teñen que percorrer camiñando, desde a súa casa á. escola, até 4 km de distancia, e que asisten irregularmente a clase porque axudan nos labores do campo. E 28 alumnos de entre 14 e 31 anos, labradores de profesión predominante. Escola situada nun val, na estrada de Ourense a Santiago. Zona de industria e comercio moi escaso, e bastante emigración.
(texto do libro 'Pedro Brey, a parroquia retratada', editado polo CGAI)

Botádelle unha ollada ás fotos na páxina de abaixo, paga a pena.
http://www.tabeirosmontes.com/pedro-brey-guerra.html

luns, 12 de xaneiro de 2015

'Hogar de los sin hogar' recuerda la vida miserable de los pobres en el Londres victoriano


  • Una exposición quiere remover el encanto de la era victoriana recreando la dramática realidad de la vida cotidiana de los desfavorecidos y explotados.
  • Al menos 30.000 niños, 'sucios, desnutridos y semidesnudos', vivían en las calles de la capital mientras la riqueza de la Revolución Industrial beneficiaba a la burguesía.
  • A mediados del siglo XIX la ciudad no tenía red de saneamiento, las calles eran inmundas y sólo una minoría de los pobres tenía techo en tugurios sobrepoblados.
JOSE ÁNGEL GONZÁLEZ. 10.01.2015. 20 minutos

Un penique por pasar a noite nun banco, Londres 1900
"Solemos imaginarnos la Era Victoriana como un periodo familiar, una época de estabilidad y desentendimiento del mundo circundante. Ese era precisamente el ideal para los victorianos, pero para un enorme número de londinenses la realidad era muy diferente". Este sucinto prólogo señala a las claras la intención de la exposición Homes of the Homeless: Seeking Shelter in Victorian London (Hogar de los sin hogar: buscando refugio en el Londres victoriano), una muestra que desea remover el encanto nostálgico con el que se recuerda y añora en el Reino Unido el largo reinado de Victoria I, entre 1837 y 1901.
La muestra, organizada por el Geffrye, el único museo de la capital dedicado al hogar y a la forma y condiciones en que las personas han vivido y viven, desea contar la historia del "otro Londres" victoriano, una ciudad adusta donde la miseria y la crueldad eran cotidianas y visibles y un sistema de explotación salvaje del ser humano —niños incluidos— era consentido para mantener los logros en ascenso en lo político, cultural, científico, artístico, industrial y económico. La exposición, que se celebrará entre el 24 de marzo y el 12 de julio, muestra cómo vivían —el verbo debe ser leído en tono perverso o irónico— quienes edificaban aquel milagro.
Trabajo infantil, prostitución, crimen...
Frente a la realidad visible de la bonanza del reinado de la cautivadora soberana —amante de las artes, practicante de la fotografía, promotora del esteticismo, querida por el pueblo...—, la era victoriana reunía las condiciones de próspera y obscura: el orgullo nacional británico alcanzaba cotas muy altas y, al tiempo, el trabajo infantil, la prostitución y los abusos estaban enquistados y sostenían el sistema, basado en una supuesta moral rígida e inquebrantable. Del lado negro de la realidad emergieron los crímenes de Jack el Destripador en 1888, la miseria narrada en las novelas de Charles Dickens o el romanticismo oscuro de las hermanas Brontë.
Homes en camas-cadaleito do Exército de Salvación
"Decenas de miles de personas vivían en lodging houses [inquilinatos con grandes dormitorios comunes] que ofrecían una cama a veces compartida con desconocidos. Había un incontable número de otras personas que ni siquiera disponían de los peniques para pagar estos alojamientos y debían dormir en los mismos talleres donde trabajaban", los workhouses, cuyos dueños, que eran a la vez patronos, también cobraban por la pensión, añaden los organizadores de Homes of the Homeless.
Las aguas con deposiciones y orines, en las calles
A mediados del siglo XIX Londres ofrecía todas las vanidades de la cultura, los espectáculos y el esparcimiento, pero la ciudad no tenía red de saneamiento y las aguas sucias con deposiciones y orines terminaban en las calles inmundas. Al menos 30.000 niños, "sucios, desnutridos y semidesnudos", vivían en las calles de la capital mientras la riqueza de la Revolución Industrial beneficiaba a los privilegiados. La prostitución y la delincuencia eran crecientes y las condiciones de vida en la ciudad hacían palpable de un modo grosero la brecha social.
El periodista Henry Mayhew describió la situación como "una desgracia nacional" en 1849, cuando publicó una serie de artículos sobre la "miseria, ignorancia y vicio" que convivían con la "inmensa riqueza y los grandes conocimientos" de la ciudad. El esplendor victoriano vivía puerta con puerta con muertes por desnutrición de niños que sólo ganaban lo suficiente para pagar una corteza de pan trabajando como deshollinadores, en telares o como limpiabotas.
'Espantarían a cualquier observador contemporáneo'
La exposición muestra mediante cuadros, fotos, documentos, publicaciones y objetos los lugares habitados por los desheredados sociales. Se exhiben testimonios escritos de personas que residieron en workhouses y trataron de organizarse para hacer frente a las injusticias, se describe como muchos barrios obreros fueron demolidos para construir nuevas estaciones de ferrocarril o dar paso a las vías, empujando a ingentes cantidades de personas a mudarse a lodging houses, cuyo abandono y suciedad "espantarían a cualquier observador contemporáneo".
Una sección final de la exposición está dedicada a la organización New Horizon Youth Centre, que se dedica a ofrecer soluciones para jóvenes que son vulnerables o están en riesgo de quedarse en la calle y tener que vivir sin techo.

domingo, 14 de decembro de 2014

Queda alguén aí? de Rafa Cid

-->
Do antigo Caladiños
O documental "Queda alguén aí?" de Rafa Cid (2007) describe a vida (pouca) que queda na aldea do Pedroso (Concello do Riós), como exemplo do que está a ocorrer en amplas rexións do interior de Galicia: a despoboación extrema do rural.
Alí queda pouca xente e a maioría na terceira ou cuarta idade. Os máis novos ou están na emigración (Barcelona, Bilbao...) ou se teñen ido a vivir a vila de Verín.
Dada a súa idade, para a maioría dos habitantes do Pedroso a morte é unha constante na súa vida, e por iso deciden gastar o diñeiro 'dos piñeiros' na construción dun tanatorio do máis luxoso.
Máis alá da crítica fácil a esa decisión dos vellos (lembremos o malgasto da Cidade da -in- Cultura), para min o gran acerto do documental, tal e como xa conseguíu o autor no seu primeiro e extraordinario filme, "Carrilanos", é a naturalidade coa que consegue captar aos personaxes. Pódenche caer máis ou menos simpáticos, pero son auténticos dos pés á cabeza. A través das palabras e xestos de cada un deles podemos albiscar toda a súa vida, mesmo a vida futura. Para nós non sería difícil describir a vida de Pedroso hai 20 ou 40 anos, temos toda a información. Por desgraza, tampouco nos resulta complicado adiviñar a vida de Pedroso dentro de 10 ou 20 anos.
A morte das aldeas, tal e como tradicionalmente se entenden, ligadas ás actividades agrarias, antóllase inevitable. As propostas alternativas non deixan de ser iso, alternativas, e as aldeas máis afastadas dos núcleos urbanos, aínda que nos doa, irán desaparecendo. Que outro investimento máis rendible co tanatorio se pode facer no Pedroso? por que teñen que renunciar eles aos seus caprichos se os que teñen que administrar o diñeiro público non o fan? Podemos debatelo.
Eu quédome coas seguintes secuencias e persoeiros: a entrada no local social coa súa particular 'decoración', arriba e abaixo; os asentos de autobús; a alegría da rehabilitación do labrego mozo; o maxistral 'conta contos' da Santa Compaña, os coches abandonados, a misa e...sobre todo, o avó, que nos dá unha verdadeira lección da vida e a morte. Agardamos que o director siga facendo documentais, necesitámolos para entendernos.

mércores, 10 de decembro de 2014

Los falsificadores, de Stefan Ruzowitzky


Do antigo Caladiños

Los Falsificadores levou o Óscar á mellor película de fala non inglesa do ano 2007. A película vese con facilidade e está moi ben feita. A súa orixinalidade débese a que trata un tema pouco coñecido, pero real: a formación dun grupo de xudeus falsificadores de diñeiro dentro dun campo de concentración, coa finalidade de financiar a guerra e facer crebar o sistema financeiro dos inimigos. Ese grupo gozaba de privilexios impensables para o resto dos xudeus confinados. Estaban ben alimentados e vivían en barracóns cunhas condicións aceptables.
O motor da historia é o conflito ético que se lles presenta, xa que ademais de vivir mellor cos outros presos, a súa labor pode facer que os seus verdugos poidan gañar a guerra. O drama persoal e colectivo é o máis interesante da historia, aínda que non está tratado con moita profundidade. Ao final triunfa o desexo de sobrevivir e só un dos presos boicotea, sen éxito, a produción de dólares falsos.
A visión do filme pode suscitar nos espectadores unha serie de preguntas morais: ata onde estariamos dispostos a chegar para poder sobrevivir, aínda que só sexa un día máis?, ata onde chega a nosa lealdade cara a nosa comunidade?, paga a pena sobrevivir a semellante horror?, cales son as diferencias entre as boas e as malas persoas en situacións límite?
É outra das moitas películas que todos os anos se fan sobre o nazismo e o holocausto xudeu. Está ben, é necesario, que se recorde esa monstruosidade, sobre todo si así evitamos repetila, pero hai que ter en conta tamén outros xenocidios da Historia, mesmo ás outras vítimas da tolemia nazi, como os xitanos ou os homosexuais. Non teñen a mesma consideración todas as vítimas e se percibimos aos xudeus como as vítimas por antonomasia débese ao poderío económico e político dese pobo que creou unha maquinaria moi potente ao servizo da súa memoria histórica, da shoah, ocultando ás outras vítimas e, tamén, xustificando, cos seus padecementos pasados, accións represivas e violentas tan inmorais como as que eles sufriron, e das que hoxe é responsable o Estado de Israel sobre os palestinos. De ningunha maneira pretendo minusvalorar o Holocausto xudeu, pero é un deber moral dignificar a todas as vítimas do pasado e do presente. Todas merecen o noso recoñecemento e a nosa solidariedade, máis alá do poder dos medios.
A película non aporta gran cousa ao coñecemento do Holocausto e remata cun ‘final feliz’ absurdo, pero é recomendable, tanto polo tema como pola forma de abordalo. Ten ademais o mérito de ser unha coprodución entre Austria e Alemaña, amosando a capacidade deses países para asumir criticamente o seu infame pasado.

xoves, 4 de decembro de 2014

Videodrome - ¿Civilización? - 30/11/14

Abro los ojos y veo una tierra joven y maravillosa, dura y fuerte, en la que hemos bailado y efectuado nuestros ritos durante miles de años para dar las gracias al gran espíritu por ella... Al amanecer del 29 de noviembre de 1864, los 700 hombres del 1º de Caballería de Colorado, con apoyo de artillería, atacan y arrasan un poblado Cheyenne y Arapahoe en Sand Creek. El jefe Black Kettle enarboló la bandera de EE.UU. y una bandera blanca. No había guerreros en el poblado, sólo ancianos, mujeres y niños… Un Cheyenne llamado Pequeño Oso, relató que al regresar al poblado vio horrorizado cadáveres mutilados de mujeres y niños, cabezas seccionadas sin la cabellera, pechos de mujer colgados de estacas, mujeres embarazadas abiertas en canal y una anciana andando sin rumbo, sin su cuero cabelludo y empapada en sangre gritando sin expulsar sonido alguno… En 1970, Ralph Nelson dirige SOLDIER BLUE (Soldado azul), donde se dramatiza la masacre de cheyennes y arapahoes en Sand Creek… Con música de: Alfred Newman: Tema de HOW THE WEST WAS WON Elmer Bernstein: Tema de LOS COMANCHEROS Roy Budd: BSO SOLDIER BLUE Ry Cooder: Goose and Lucky, Sunny’s Tune, Southern Comfort, Houston in Two Seconds y Swamp Walk. Gabriel Fauré: Réquiem (In Paradisum) Buffy Saint-Marie: Soldier Blue, Universal Soldier, Up Where We Belong, Cripple Creek, Darling Don’t Cry y Now That The Buffalo’s Gone.

domingo, 30 de novembro de 2014

As rulas de Bakunin, de Antón Riveiro Coello

Do antigo Caladiños (hai 10 anos ou máis)

Hai uns días lin a novela ‘As rulas de Bakunin’, publicada en Galaxia xa no ano 2000, do autor limiao (co que xa hai algúns séculos compartín algunhas troulas no val de Monterrei) Antón Riveiro Coello. A verdade é que a lectura se me fixo moi agradábel e que, como pasa cos libros que te enganchan, non me chegaban as horas para rematala.

A novela conta a vida do anarquista Camilo Sabio Doldán, e a través dela vemos reflectidos os avatares históricos do século XX. A biografía de Camilo simboliza a vida de todos aqueles que loitaron por un mundo mellor nos tempos da República e que, ao igual ca democracia, viron truncado o seu futuro co golpe de Estado de Franco e a súa tropa.

Camilo sobreviviu ao cárcere grazas a un libro e a súa capacidade para memorizalo, pero outros moitos remataron a súa vida a mans da represión franquista. Este libro é unha homenaxe a todos eles, pero sobre todo aos anarquistas, hoxe tan esquecidos. Unha historia de perdedores que, sen embargo, viviron, e fixérono con toda a dignidade que xamais puideron acadar os seus verdugos.

Nas páxinas da novela intercálanse distintas etapas da vida de Camilo, misturándose con sabedoría a acción política e a vida cotiá, nunha unidade que se antolla imprescindible para crer no personaxe. Un personaxe de carne e oso, non un heroe, que sobrevive grazas ao amor, ao amor aos amigos e a súa familia.

A relación de Camilo co seu avó e a de Camilo co seu neto Lázaro enmarcan a historia. Unha historia de vida que nos permite coñecer, pero sobre todo comprender, o que aconteceu neste país no século XX: a emigración, a esperanza republicana, a represión franquista, o exilio, o silencio do franquismo e o esquecemento da transición. Pero que tamén nos presenta con naturalidade, sen énfases innecesarios, o carácter e os sentimentos dun mosaico de persoas cercanas a nós. Persoas que coma todos teñen virtudes e defectos, sen ocultarnos as súas faces máis reprobables.

Unha engaiolante novela que como dixo o propio autor «é unha obra da que estou moi orgulloso porque vai deixar unha boa pegada na miña andaina narrativa, non vai sobre ou anarquismo nin sobre a Guerra Civil. É unha historia de amor dunhas persoas que lles tocou vivir unha época feliz e que a Guerra Civil lles quitou as ideas de liberdade».


Ai, ruliña de ollos azuis, sinto que a vida se me vai e non podo termar dela. Non sei se a morte respectará este meu desexo reparador e sigo fiel a esa teima de que alá non hai máis nada, pero o teu recordo ten presencias case físicas e por iso entendo que non debo desaproveitar esta oportunidade para che contar as miñas miserias máis ocultas.

xoves, 20 de novembro de 2014

La Duquesa de Alba en Monterrey

Galicia Dixital martes, 01 de marzo de 2011. Joaquín Nieves

La actualidad manda y en esta ocasión permite mirar al pasado. En papel couché ocupa páginas la Duquesa de Alba, al igual que sucedía a mediados del pasado siglo. Entonces en el magazine "Luna y Sol" y, hoy en el "Hola", el protagonismo llegaba de la mano de los Grandes de España, por sus títulos nobiliarios y acontecimientos sociales.
Las bodas de Cayetana fueron acontecimientos del siglo, como, sin duda, se repetirá de producirse su tercer enlace como los anteriores por amor de amar y sentirse amada.
 De la Casa de Alba, la actual duquesa, fue la primera de las ilustres damas del madrileño palacio de Liria que visitó el Castillo de Monterrey, en Verín, accediendo por la "Calzada Real", para conocer sus posesiones en tierras orensanas, acompañada por el alcalde de Verín, Manuel Pérez García Sabugo y el Comisario de Monumentos y Excavaciones Arqueológicas e historiador Jesús Taboada Chivite, quien en un portafolios llevó la documentación referida a la Plaza Fuerte, datos que Cayetana escuchó con atención.
De aquella visita, estamos en condiciones de brindar aqui el único documento gráfico exclusivo para "Galegos", si el coordinador tiene la gentileza de publicar la vieja postal, que puede considerarse novedosa exclusiva informativa de máxima actualidad por las noticias traídas y llevadas estos días por la prensa del corazón.
En la fotografía, en un reclinatorio está orando en la Iglesia de Monterrey la Duquesa, flanqueada por las esposas del gobernador de Orense y del alcalde de Verín y, en el grupo, con el portafolios bajo el brazo, Jesús Taboada y un grupo de caras conocidas verinenses que se vieron gratamente sorprendidas por la presencia de la dama.
Según se había expresado doña Cayetana, prometía volver en otra ocasión, alojandose en el Parador de Turismo para disfrutar de la belleza del Valle que se extendía a sus pies.

Pero la Duquesa, de no haber realizado otras visitas posteriores, al menos de incógnito, no nos consta lo que podría ser noticia, como lo había sido hace más de medio siglo, teniendo en cuenta que hoy lo permiten nuevos accesos y Verín es ciudad fonteriza, por la que transcurre la Autovía de las Rías Baixas, con empalme a la de Portugal por Chaves. Contando Monterrey con un centro hostelero de primer orden que hace atractivo el recinto rodeado de murallas medievales.