Do antigo Caladiños
En pouco
tempo téñense estreado dúas películas sobre a represión salvaxe dos vencedores
na Guerra Civil e a complicidade indigna da Igrexa Católica na mesma. A
primeira delas foi Los Girasoles Ciegos, de José Luis Cuerda,
ambientada no Ourense da postguerra. Baseada en dous relatos do libro homónimo
de Alberto Méndez, do que teño excelentes referencias, conta a historia dunha
familia na que o pai vive agochado, coma un topo, na súa mesma casa, e a fuga
da filla embarazada co seu noivo, tamén perseguido polas hordas franquistas.
Sobre esta crúa realidade vai actuar un cura novo, acabado de chegado da
fronte, que se namora e acosa a nai, desencadeando o desolador final.
A película
non me gustou, a pesar de que o guión está asinado por dous grandes do cine
español: o propio Cuerda e o gran Azcona (a súa obra póstuma). O
relato da filla embarazada que foxe a Portugal semella un engadido alleo a
trama central da familia, rodado cunha frialdade impropia dos feitos que conta.
Na falta de empatía tamén inflúe a pouca capacidade expresiva dos actores que
encarnan a eses personaxes (Irene Escolar e Martín Rivas). A falta de
credibilidade esténdese tamén ao personaxe do cura (Raúl Arévalo) que carece
dos rexistros necesarios para interpretar con autenticidade a hipocrisía e o
cinismo dun cura fascista atormentado polo desexo carnal. Iso si, as grandes
interpretacións de Maribel Verdú (a nai) e de Roger Princep (o fillo) manteñen
a película nun nivel aceptable. En definitiva, unha película que non emociona,
que non aproveita as posibilidades do argumento, pero necesaria polo que conta.
La Buena Nueva é a outra película que vin
recentemente. Aquí se nos conta a historia dun cura bo, un cura cre no que
predica e que se pon do lado das vítimas cando se produce o Golpe de Estado
franquista. O filme está baseado nos diarios do sacerdote Marino Ayerra, onde conta o que viviu
na súa parroquia da Alsasua durante a Guerra Civil, cando os falanxistas e os
carlistas de apoderan da vila e desencadean toda a súa furia fascista contra os
republicanos e as súas familias. Ao contrario do que ocorreu coa Igrexa
católica e os seus curas en toda España, Marino intenta protexer aos
perseguidos e axudar ás súas mulleres, e mesmo escribe un diario para que non
se esqueza o que pasou.
Partindo
desta historia real, a directora, Helena Taberna, engádelle outras historia de
ficción, como a relación entre o cura e a mestra, que lle aportan unha maior
credibilidade cinematográfica. As interpretacións son moi boas, tanto a de Unax
Ugalde (o cura), premio na Seminci de Valladolid, e a de Bárbara Goenaga (a
mestra), coma a dos actores secundarios, Willy Toledo (o médico asasinado) ou
Maribel Salas (a nai dos Sánchez). Todos os personaxes son auténticos, cribles,
encaixando perfectamente co que representan. De cada un deles podemos, sen
demasiado esforzo, imaxinar a súa personalidade, o seu carácter. Outro aspecto
destacable é a ambientación. Gran parte da película discorre en espazos
abertos, en fermosas paisaxes e localizacións reais de Guipúscoa e o Norte de
Navarra.
Non é só
unha película que conta unha historia interesante, senón tamén unha película
entretida, vigorosa, que nos permite visualizar e comprender que pasou en
moitos pobos de España cando triunfou o Alzamento, a Santa Cruzada. O que pasou
en Galicia seguro que non se arreda moito do que vemos no filme. Non se trata
de bos e malos, senón de medos, atavismos (carlismo), amor, maldade, ansias de
poder, fanatismo e dignidade. No medio do horror, do temor a perder a propia
vida, hai persoas que manteñen posturas éticas, humanas.
A Igrexa
católica española de hoxe segue sen renegar da Cruzada, da Igrexa que mandou
aos seus seminaristas á fronte de guerra a matar, da Igrexa cínica e perversa
que representan os superiores dos curas protagonistas das dúas películas. Non
só non pediu perdón polo seu activismo criminal ao lado dos fascistas durante a
Guerra Civil e o franquismo, senón que aínda segue opoñéndose ao recoñecemento
das vítimas que ela mesma provocou en contra dos principios que predica. Non, a
Igrexa non era, nin é, a do cura de Alsasua. Por iso, e por outras moitas
razóns morais, é necesario seguir realizando películas coma estas, que
contribúen á honrar aos represaliados e ao coñecemento histórico. Estou de
acordo con Helena Taberna cando di: “No hemos tenido sensibilidad suficiente
con las víctimas de esta guerra. Para lo que fue aun no se han hecho suficientes
películas buenas”.
Ningún comentario:
Publicar un comentario