venres, 30 de novembro de 2012

Os Shministim


Cando recrúa a guerra permanente entre israelís e palestinos cun novo, pero igual de salvaxe, ataque do exército de Israel sobre a poboación de Gaza, debemos recordar aos valentes que se rebelan contra a violencia estrutural. Non todos os israelís son sionistas, nin todos os palestinos son yihadistas. Pero tampouco se pode medir coa mesma vara ao agresor (Israel) que ás vítimas (palestinos). Un mínimo de ecuanimidade na análise do conflito non pode máis que concluír, con todos os matices ou escusas que se queiran, que o principal responsable da situación é o Estado de Israel.
A pesar da imaxe monolítica que se transmite dos israelís na política de man dura fronte aos palestinos, existe unha minoría de valorosos que se opoñen ao uso das armas. Deles case que nunca se fala nos medios, porque non lle interesa nin ao goberno israelí nin aos seus aliados occidentais. Pero coñecelos e difundir as súas ideas e actuacións é unha das maneiras máis eficaces das que dispoñemos para contribuír ao cese da armas, e ao diálogo como solución.
Os Shministim (estudantes de bacharelato en hebreo) son mozos e mozas que foron encarcerados por negarse a facer o servizo militar obrigatorio no exército que ocupa os Territorios Palestinos. Como di Tamar Katz, de 19 anos: "Non estou disposta a converterme nunha das persoas que agarran unha arma apuntando indiscriminadamente a civís de Palestina". Yuval Ophir-Auron pensa que "existe outra maneira, que non é o camiño da guerra. Esta é o camiño do diálogo, do entendemento, da concesión, do perdón, da paz". Pola súa banda Raz Bar-David Varon di que "non nacín para servir coma un soldado que ocupa a outro pobo, e a loita contra a ocupación é miña tamén. É unha loita para a esperanza, para unha realidade que ás veces se sente tan lonxe. Teño unha responsabilidade nesta sociedade. A miña responsabilidade é a de rexeitar a entrada no exército".
Non queren ser cómplices dunha forza de ocupación que condena á poboación árabe a vivir en constante estado de sitio, empobrecidos, sen dereitos, aterrorizados. Os shministim son un exemplo para todos, eles e elas amósannos o camiño da dignidade, a única vía para vivir como seres humanos. Incluso nas situacións máis extremas, hai opción, só temos que abrir os ollos: “Unha vez abres os ollos, a decisión é tan lóxica que non importa o prezo a pagar” (Omer Goldman, de 19 anos, shministim, filla dun destacado membro do servizo secreto israelí, o Mossad)
Esta web (en inglés) recolle firmas para que o goberno israelí libere aos shministim: http://december18th.org/ 

domingo, 25 de novembro de 2012

25-N: Las mariposas


Carteis do IES Losada Diéguez
No primeiro Encuentro Feminista Latinoamericano y del Caribe, celebrado en Bogotá en 1981, decidiuse facer do 25 de novembro o día de denuncia da violencia que sofren as mulleres, que máis tarde, en 1999, foi declarado Día Internacional pola Non Violencia contra a Muller pola ONU. Nesta data, en 1960, as irmás Mirabal (Patria, Minerva e María Teresa) foron asasinadas por orde do ditador da República Dominicana, Trujillo (el Chivo).
A ditadura de Trujillo (1930-1961), un militar adestrado polos EE UU, caracterizouse, como todas as ditaduras, pola represión. A tortura e o asasinato dos opositores, mesmo fóra do país, foron sistemáticos. Tamén utilizou outros métodos de control social, propios da época feudal, como as ameazas ás familias para conseguir os favores sexuais das mulleres que lle gustaban. Se non se accedía aos seus desexos os membros da familia podían perder os seus bens, sufrir torturas, encarceramento, ou mesmo ser asasinados.
O 14 de xuño de 1959 un grupo de dominicanos no exilio fracasaron no seu intento de invasión, pero foron a inspiración para que se organizase un movemento de oposición interior co nome de ‘14J’. Esta organización, á que pertencían as irmás Mirabal, sufriu unha dura represión, pero sentou as bases para a  caída do ditador en 1961.
As irmás Mirabal pertencían a unha familia acomodada, o que lles permitiu estudar, algo vetado a maioría das dominicanas. A sensibilidade social, e a pureza da súa fe cristiá, fíxoas comprometerse na loita contra a tiranía, arriscando o patrimonio familiar e as súas propias vidas. Militaron nunha célula do ‘Movemento 14 de junio’, cos nomes en clave de Mariposa 1 (Minerva), Mariposa 2 (María Teresa), Mariposa 3 (Patria).
Cando se descubriu a conspiración, en xaneiro de 1960, centos militantes foron encarcerados. Minerva e María Teresa, xunto aos seus maridos e outros familiares, foron condenadas a cinco anos de cárcere, onde sufriron constantes torturas e violacións. Ante a presión internacional, Trujillo afrouxou as medidas represivas, e en agosto as dúas irmás pasaron a arresto domiciliario.
Os seus esposos seguían encarcerados. Nunha das viaxes das mulleres ao cárcere, a policía secreta de Trujillo (SIM: Servicio de Inteligencia Militar) planeou matar ás tres irmás. Nunha estrada solitaria, o 25 de novembro de 1960, cando regresaban de visitar aos seus homes, as mariposas foron asasinadas xunto ao chofer. O réxime intentou simular un accidente de tráfico.
Dous libros para saber máis: a marabillosa novela de Julia Álvarez, ‘En el tiempo de las Mariposas’ e ‘La fiesta del Chivo’ de Vargas Llosa.
Hoxe segue sendo necesario seguir loitando contra a inxustiza, contra as ditaduras políticas e económicas, e contra a violencia machista.



sábado, 24 de novembro de 2012

Un amigo, un poeta


Vértebras

22/11/2012 - Manuel Jabois. Diario de Pontevedra
Tiene pinta de estibador de La ley del silencio, con una de esas caras que son una biografía en sí mismas y te señalan los surcos y las pasiones como lo haría un poema homérico, pero en realidad, a traición como una puñalada venenosa, escribe versos. Acaba de reunir un puñado de ellos en un libro que titula Vértebras e lóstregos, que me parece a mí una continuada confesión litúrgica, un ser y no estar que embalsama la mirada al mundo, que es también la mirada a uno mismo, pues a espaldas de los ojos suceden cosas. Manuel Pérez Lourido, al que sin ton ni son llamo Keni por cosas nuestras, presenta hoy su libro en la Casa das Campás a las 20.30 horas, y ha tenido el detalle de reunirme con Rodrigo Cota para poner sus versos de largo. Nos conocimos desvirtualizándonos, que es una acción que me ha dado bellas amistades en los últimos años y feroces descubrimientos, todo ello sumas y acumulaciones, viajes y felicidad de un diario a bordo. Bebimos, comimos y contamos maldades, que es lo que hace la gente decente, y una noche lo metimos Maruxa y yo en la madrugada agarrándolo de la camisa porque decía no sé de qué una familia y un hogar, palabras obscenas cuando uno tiene delante a un camarero. Le suenan las vértebras a Manuel como cascabeles, aunque en el papel, aplicado como un soldador, suelta lóstregos como perros salvajes. 


venres, 23 de novembro de 2012

"Esta é unha película urxente por Palestina"


Redacción | @prazapublica
Alberte Pagán presentou antes do verán un filme breve e urxente para denuncia a situación que vive o pobo Palestino. Un filme que recupera a máxima actualidade nestes días, coa poboación de Gaza sometida aos ataques do exército israelí, que xa provocaron máis de cen mortos. As imaxes de Película urgente por Palestina rodáronse en 2011 nos territorios ocupados e contan coa voz de Dionísio Pereira para a narración na súa versión en galego. Como salienta o seu autor, facendo referencia a Chris Marker, esta película é "o contrario á descrición dun combate. É un combate".
Película urgente por Palestina
Esta é umha película urgente
por Palestina,
desde Palestina.
Esta é umha película sem images
porque as images som incapaces de representar a história.
O cinema é mentira.
Esta é a image dumha mentira.
Israel é mentira,
a história é mentira.
Estas som images da história,
images do presente,
história das images.
A política é a história em estado presente.
Que foi da revoluçom palestina?
Isto nom é a descriçom dum combate:
isto é o combate.
Isto é um panfleto sobre o sofrimento cotiá,
esta é história do sofrimento histórico,
sem images,
sem palavras.
Isto é um panfleto pola autodeterminaçom,
polos direitos dos povos,
polo direito ao retorno.
Devo aprender que o futuro é um mundo habitável.
Devo aprender que o futuro é um mundo habitável.
Isto nom é umha película.

martes, 13 de novembro de 2012

10 anos xa!

Hoxe fai dez anos que o Prestige comezou a afundirse. Ninguén sospeitou, nese momento, as consecuencias que tería. Non só a catástrofe ambiental, agravada pola incompetencia e o cinismo das autoridade, senón o impacto social. Nunca Máis foi o berro que uniu aos indignados daquela, por riba das siglas (polo menos durante moitos meses), e que rachou os muros das clases, ata converterse nun contido central nas aulas.
Foi unha puñada na rutina escolar que abriu as portas, case sempre pechadas, medorentas, dos centros de ensino, á sociedade. Despois veu o Non a Guerra en Iraq, e moitos involucrámonos a tope. Cremos nun ensino crítico, que eduque cidadáns comprometidos coa mellora da sociedade. E neses anos sentimos que esa escola activa e crítica xa non estaba tan afastada.
Hoxe boto de menos a unión nas rúas, o ambiente de protesta e ilusión que superou as miserias fratricidas da esquerda. Co que está caendo é triste pensar no ridículo comportamento das organizacións políticas e sindicais, incapaces de dar unha resposta conxunta e rotunda ás medidas de empobrecemento e reaccionarismo. Hai dez anos fomos quen.
No traballo tamén se bota de menos a participación masiva do profesorado daqueles meses. Unha vez pasada a efervescencia, moitos regresaron aos seus cuarteis, outros seguimos procurando que o noso alumnado coñeza o mundo no que vive e sexa consciente da necesidade de cambialo. O Prestige afundiu, pero segue cheo de 'hilillos' aos que combater coa razón e a humanidade.

Entre as actividades que proxectamos no Don Aurelio de Cuntis estivo o Festival do cartel. Pero son incapaz de lembrar se existiu ou se fixemos a convocatoria só como parodia. Ai! A memoria... histórica?

sábado, 10 de novembro de 2012

Otra idea de Galicia, de Miguel-Anxo Murado


Otra idea de Galicia foi publicado pola editorial Debate no ano 2008, e agora reeditado. Este libro, como outros ensaios do autor caracterízase pola escritura limpa, a erudición e a retranca, conseguindo que a lectura sexa sempre áxil, nunca nos decepciona.
Otra idea de Galicia forma parte dunha serie de ensaios sobre as Comunidades ou territorios do Estado español cos que se pretende desmontar algúns dos mitos, dos estereotipos, que reinan no imaxinario colectivo, tanto dentro como fóra deses territorios. Todos tendemos á xeneralizar, a obviar as diferenzas e os matices, cando queremos definir e particularizar a un determinado pobo ou país. Esas xeneralizacións, sen embargo, só son útiles para debates de radio ou de taberna, e carecen de rigor intelectual. É dicir, son mentiras. É moito o que compartimos todos os galegos, pero non existe un carácter galego único. Non somos unha única árbore con moitas gallas, senón moitas árbores distintas que medran distintas e distantes nun espazo común (o mapa de Domingo Fontán), co que todos dunha ou outra maneira nos identificamos (algúns mesmo se caracterizan por desprezar a súa propia condición de galegos, o que é colmo da ignorancia).
Neste libro, Murado non escribe sobre o carácter dos galegos, el sabe ben que non existe, senón que recorre a súa ampla formación histórica para desmontar os tópicos que se teñen acuñado sobre Galicia. A Historia é a única ferramenta que pode axudarnos a comprender o presente. Unha Historia que analizada con criterio xamais é lineal, non hai un único camiño pechado que nos conduce inevitablemente ao presente (a ao futuro), senón que existen moitas corredoiras que levan a moitos camiños e eses a súa vez rematan hoxe en múltiples cruces que inician outros vías, algúns con orixes distantes. A Historia explica o presente pero non o xustifica, e así o entende o autor. Neste libro, de lectura obrigada para todos aqueles que queiran coñecer o noso pasado, non só reafirmar as ideas preconcibidas, atoparemos unha sinxela e evocadora interpretación do pasado de Galicia que nos ilustra sobre o presente.
Nunha entrevista en A Nosa Terra sobre o libro, Murado di: 'Non temos datos para saber desde cando exactamente a xente fai determinado ritual. O que si podemos deducir é que canto máis se defende a “eternidade” dunha tradición máis probábel é que esta nacera hai pouco tempo. Por exemplo, as romarías naceron logo da recatolización de Galiza, en plena Contrarreforma após o Concilio de Trento (1545-1563). En calquera caso, que as tradicións sexan inventos non significan que non sexan reais. É dicir, se unha sociedade toma por bos trazos de identidade e dálles rango de verosimilitude, ao final eses conceptos inflúen nas súas vidas e na súa autopercepción colectiva. Non hai que esquecer que cada un de nós inventa o seu pasado, reconstruímos o noso pasado, convertemos as lembranzas en mitos. Pois as nacións tamén inventan a súa infancia'.
En definitiva, un libro máis que recomendable (ogallá se publique en galego) que non pretende adoutrinarnos desmontando uns tópicos e reforzando outros, que nos fai formular máis preguntas, que non é un libro de Historia pero que nos ensina a Historia, un libro optimista que rexeita o tópico da decadencia de Galicia e que, ademais, está moi ben escrito.