venres, 29 de novembro de 2013

¿Y si tu, sos vos?


Documental do periodista uruguayo Danilo Albin sobre o roubo de bebés na ditadura arxentina. Aínda quedan máis de 400 bebés roubados que non coñecen a súa identidade.
As ditaduras do sur de América sumaron aos seus crimes o roubo dos fillos e fillas dos deitidos que foron asasinados e desaparecidos. Dúas das ‘Abuelas de la Plaza de Mayo’, xunto as súas netas atopadas, son as protagonistas do documental. Aquí narran a súa dura e infatigable loita, durante 9 anos, por atopar as netas secuestradas polos torturadores do réxime.


sábado, 23 de novembro de 2013

PERO... ONDE ESTABA TODA ESA XENTE?


Do antigo Caladiños:


No ano 2003, no Don Aurelio de Cuntis, decidimos recordar os 25 anos da Constitución. A min ocorréuseme unha actividade consistente en que os profes lembráramos por escrito como vivimos a morte do tirano e os primeiros anos da Transición. O alumnado debería descubrir quen era o autor de cada texto.
Abaixo tedes o que eu escribín, que é o que eu recordo, non o que realmente vivín.


PERO... ONDE ESTABA TODA ESA XENTE?

A mañá do 20 de novembro de 1975 os internos dos Salesianos de Ourense estabamos nos lavabos cando entrou o frade de garda coa noticia: ‘el generalísimo ha fallecido esta madrugada, podeis iros para casa una semana’. Algúns comezamos a berrar e dar chimpos de alegría. Eu rematei no chan da labazada que me deu o misericordioso irmán. Non, non tiñamos ningún tipo de conciencia política, simplemente deveciamos por ir para a nosa casa e abandonar o asfixiante ambiente do internado. Iso foi para min a morte, na cama, do Ditador: unha semana de vacacións ben merecía unhas cantas labazadas.
Impresionoume moito o enterro de Franco, con aquela multitude agardando no seu velorio, os brazos en alto (que significaría ese xesto?), as bágoas dos reis, o Val dos Caídos... Amargoume as vacacións. Vendo a única televisión parecía que se acababa o Mundo, que España xamais volvería a ser Una, Grande y Libre, que estabamos perdidos sen o noso guía.
Non foi así, de repente todo pareceu coller vida: infinidade de carteis, mitins de non sei cantos partidos: centristas, socialistas, comunistas, galeguistas... Pero onde estaba toda esa xente? E os que durante o enterro de Franco amosaban un profundo pesar agora renegaban del ou esquecíano: Franco non existiu, había que ser europeos modernos.
Pero non pensedes que un raparigo coma min estaba interesado pola política. Non, o que máis me atraeu deses anos foi o destape. Pasar con disimulo diante do quiosco e botarlle unha ollada ás fotos de Nadiuska, Susana Estrada ou a Cantudo, soñar con poder entrar a ver unha película S. En fin, niso creo que non cambiamos moito, aínda que hoxe calquera programa infantil é moitísimo máis atrevido.
Abandonei o internado, grazas a Deus! e funme ao Instituto de Verín, preto da miña casa de Albarellos de Monterrei. Creo que foi o primeiro curso no que nenos e nenas compartiamos as aulas. Foi unha sensación contraditoria, por un lado encantábame estar coas rapazas pero por outro púñanme un pánico tremendo. Así que os rapaces faciamos grupo de machos aparte, falando de fútbol e mulleres pero tremendo ante a posibilidade de achegarnos á rapaza que nos gustaba. Nisto tense cambiado?
Tamén lembro a miña primeira folga. Durou aproximadamente 5 minutos. Ían expulsar a unha compañeira e o grupo de 1º de BUP pensou que era inxusto, e había que actuar (algo aprenderamos dos novos tempos), así que decidimos non entrar na clase despois do recreo. Estabamos nun curruncho do patio, agochados uns detrás dos outros, con moito medo. Vimos baixar polas escaleiras ao Shérif e aínda nos apertamos máis contra a parede. Dixo: ‘o entran a clases o salen del recinto del Instituto’. Só un saíu, a maioría correu escaleiras arriba e uns cantos demorámonos uns segundos para convencer ao colega de que tamén entrase. Para min esta folga é como a Transición: pensabamos que podiamos loitar contra calquera inxustiza, que o futuro ía ser esplendoroso e... entramos na OTAN, hoxe invadimos Iraq... Non pasa nada ya es primavera en el Corte Inglés!

domingo, 3 de novembro de 2013

PROMISES


Este documental, estreado no 2001, filmouse entre 1995 e 1998, en Xerusalén, nun campo de refuxiados palestinos e nun asentamento de xudeus en Cisxordania. Os protagonistas son sete rapaces, catro israelís e tres palestinos, de entre 9 e 13 anos, que a través das súas palabras e xestos nos van facendo comprender e sentir como se pode vivir no medio da violencia que determina as súas vidas.
Os directores elixiron aos rapaces procurando que cada un deles fose o espello da postura dunha parte das súas sociedades. Esa elección pode ser cuestionada pero non se pode negar o seu valor pedagóxico. Así, podemos decatarnos de que as posicións dos dous bandos non son monolíticas, senón que mentres os integrismos irracionais non deixan lugar para a convivencia, a tolerancia e o desexo de vivir en paz están tamén presentes.
O documental déixanos innumerables palabras e imaxes que nos abraian de tan esclarecedoras. Palabras e imaxes que nos feren cando falan de odio sen concesións, pero que tamén nos fan sorrir cando falan de sentimentos, de xogos inocentes.
A principal lección que podemos tirar é que por riba da Historia, da política perversa e do militarismo ten que primar o desexo de vivir en paz. Hai que eliminar as aramadas que pechan e illan, superar os prexuízos e recoñecer aos outros como iguais. Isto é o que reflicte o filme, que a convivencia é posible, cando consegue poñer en contacto aos xemelgos xudeus cos nenos palestinos refuxiados.
Pero tamén nos presenta as enormes dificultades: non coñecen o idioma respectivo a pesar de vivir a só uns pouco quilómetros, teñen que entenderse en inglés (ou con eructos); adoutrínannos no odio; o medo a traizoar ao propio pobo; os checkpoints para os palestinos; a relixión como base da organización social e política; o drama do pobo palestino co Estado israelí se nega a recoñecer; a pobreza dos campos de refuxiados fronte ao benestar dos xudeus; as armas que forman parte da indumentaria cotiá; o sentimento secular de posesión da terra...
En definitiva, algúns dos protagonistas indícanlle o camiño aos 'que mandan': un único Estado onde todos os seus habitantes teñan os mesmos dereitos, os dereitos humanos. Témome que esta non é a vía que seguen os que alí mandan, para desgraza das persoas que só queren xogar, falar, rir, discutir e mesmo, eructar, cos seus veciños.

Ficha e cuestionario